Արդեն աշնանային բերքահավաքի սեզոնը մեկնարկել է և կարելի է ընդհանուր առմամբ գնահատել, թե ինչպիսի գյուղատնտեսական տարի ենք ունեցել, և ձմեռնամուտին ընդառաջ առաջնային բանջարեղենի և ընդեղենի գներն ինչպես կփոխվեն։
Գյուղատնտես Հարություն Մնացականյանը Araratnews.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ այս տարի հացահատիկային կուլտուրաների և ընդհանրապես հատիկա-ընդեղենի բերքատվությունը երաշտի հետ կապված շատ ցածր է եղել․ «Նաև՝ որակն է շատ ցածր եղել։ Հիմա արդեն հաճարի, գարու սուր դեֆիցիտ կա։ Իսկ Ռուսաստանում ֆուրաժային ցորենի գինը ահագին իջել է, ինչը մի փոքր բարդություններ կառաջացնի արտադրողների համար, բայց արդյունաբերական նշանակության ցորենը դեռ այնքան մեծ գնանկում չի ունեցել»,- ասաց նա։
Ինչ վերաբերում է պտուղ-բանջարեղենին, գյուղատնտեսը նշեց, որ դեռ վերջնական բերքահավաք չի եղել․ «Հստակ թվեր չեմ կարող ասել, բայց անցյալ տարվա համեմատ կարտոֆիլի և գազարի բերքը քիչ կլինի, որովհետև անցած տարվա համեմատ, այս տարվա ցանքատարածությունները մի քիչ պակասեցրել են»։
Հարցին՝ ո՞րն է պատճառը, գյուղատնտեսը պատասխանեց․ «Գյուղացիները տարբեր պատճառներ են բերում։ Ենթադրենք՝ սելիտրայի սուբսիդավորում չի եղել՝ դրա համար չեն արել, նորմալ դիզվառելիք չի մատակարարվել, տարբեր պատճառաբանություններ են բերում, բայց հիմնավոր ոչ ոք ոչինչ չի ասում։ Իսկ իմ կարծիքով բերքատվության անկում կա, որովհետև հողը դեգրադացրել են, այնքան են սելիտրա տվել՝ բերքատվությունը պակասել է, որի պատճառով կարտոֆիլի ինքնարժեքը բարձր է, իսկ Ռուսաստանում և Պարսկաստանում՝ շատ ցածր, դրա համար այս տարի ունենք այս վիճակը։ Բայց դեկտեմբերին կարտոֆիլի գինը կբարձրանա։ Անցած տարի էլ բարձրացավ․ մինչև փետրվարի վերջ, մարտ տեղական կարտոֆիլի գինը 300 դրամ էր սուպերմարկետներում, մինչև Ռուսաստանից, Բելառուսից և Պարսկաստանից սկսեցին ներմուծել։ Գազարն անցած տարի կատաստրոֆիկ թանկ էր, հույս ունեմ՝ այս տարի նույն կերպ չի լինի։ Սոխն անցած տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ թանկ է, որովհետև անցած տարի երկու ֆերմեր շատ մեծ հողատարածության վրա սոխ աճեցրին և իրացման խնդիր ունեցան, սոխն ինքնարժեքին մոտ սկսեցին մատակարարել սուպերմարկետներին, մոտ 50-60 դրամով, դրա համար սոխի գինն անցած տարի շատ ցածր էր»։
Մնացականյանի խոսքով՝ լոլիկի և վարունգի գները նախորդ տարվա համեմատ ավելի էժան են․ «Նախորդ տարի նույն այս օրը լոլիկի, ի դեպ ջերմատնային լոլիկի, գինը եղել է 640 դրամ, իսկ այս տարի էժան է։ Անցած տարի այս օրերին մեզ մոտ վարունգի գերարտադրություն եղավ, թթվի փոքր կոռնիշոն վարունգներն ու լոբին անցած տարի աննախադեպ ցածր գնով է իրացվել։ Լոբու մեծածախ գինը 170 դրամ էր, վարունգը 200 դրամի սահմաններում էր տատանվում, այս տարի լոբին շատ թանկ է՝ 400-500 դրամ»։
Գյուղատնտեսը մրգերի հետ կապված նշեց, որ շուկայում մեծ այգի ունեցող խոշոր խաղացողներ կան և դժվար է պատկերացում կազմել գների մասին․ «Ֆերմերներ կան՝ 30-40 հեկտարով ծիրանի, խնձորի այգիներ ունեն ու շատ դժվար է շուկան հաշվել»:
Հարցին՝ ընդհանրապես ի՞նչ վիճակում է մեր գյուղատնտեսական շուկան, զարգացման ի՞նչ միտումներ են արձանագրվում, չէ՞ որ տնտեսության հիմնաքարերից մեկը գյուղատնտեսությունն է, Մնացականյանը պատասխանեց․ «2019-ի հունվարին ասել էի, որ մեր այս տարվա գյուղատնտեսությունը մի տարով հետ ընկավ, որովհետև Կառավարության կառուցվածքի փոփոխություն տեղի ունեցավ, շատ ծրագրեր հետ ընկան։ Գյուղատնտեսության մեջ մի օրը մի տարի է փոխում։ Եթե այս տարվա աշնանից լավ աշխատեն, 2020 թ․ վերջին արդյունքը կերևա։ 2021-2022 թթ․ ուղղված աշխատանքի շնորհիվ կսկսենք արդյունքը տեսնել, իսկ դրա համար պետք է առաջինը պտուղ-բանջարեղենի շուկան ճիշտ կոնսոլիդացնել, համակարգել, որովհետև մեզ մոտ պտուղ-բանջարեղենի գները սրտի կարդիոգրամմայի նման են՝ կա՛մ շատ բարձրանում են, կա՛մ շատ իջնում։ Գների ոչ ստաբիլ վիճակը լուրջ խոչընդոտ է արտահանման համար, որովհետև տնտեսվարողը չի կարողանում ճիշտ արտահանում կազմակերպել։ Կարող է այս ամիս շատ էժան լինել, մի քանի «կանտենիեր» արտահանեն, հետո գյուղացիները չափից շատ բարձրացնեն գինը, որը ձեռնտու չլինի արտահանման համար, և տնտեսվարողները լուրջ խնդիրներ ունենան»։
Այսինքն՝ պետք է պետությո՞ւնը կանոնակարգի գնային համակարգը ինչպես այլ շուկաներում․ «Այո՛, կա՛մ պետությունը, կա՛մ մասնավորը պետք է կոորդինացնեն, կամ ընդհանուր համակարգ ստեղծվի։ Ես առաջարկել եմ կառավարությանը լոգիստիկ կենտրոնների հետ կապված, սպասենք պատասխանին, հուսով եմ՝ այս տարի հարցը կլուծվի»,- եզրափակեց գյուղատնտեսը։
