«Ժամանակ». Հրվ. Կովկասը բերել եվրոպական ասպարեզ

«Ժամանակի» զրուցակիցն է Jane’s Intelligence պաշտպանության եւ անվ­տանգության հարցերով հեղինակա­վոր վերլուծական կենտրոնի ոիսկային պետությունների՝ Եվրասիայի հարցե­րով փորձագետ Մեթյու Քլիմենթսը:

—    ՊարոՆ Քլիմենթս, վերջին տարի­ներին Ռուսաստանը հետխորհրդային տարածքում ընդլայնման քա­ղաքականություն է վարում՝ ձեւավորելով իր կողմից ղեկավարվող Մաքսային միություն, որը պետք է լինի ավելի ընդարձակ՝ Եվրասիա- կան տնտեսական միության հիմքը: Ինչպե՞ս եք գնահատում ՌԴ նոր քաղաքականությունը այս տարա­ծաշրջանում:

—    Կարծում եմ՝ ակնհայտ է, որ ՌԴ-ն ուժ­գին ցանկություն ունի ԱՊՀ որոշ երկրնե րի միացնել ՄՄ-ին: Մենք ականատես եղանք Ուկրաինայում ստեղծված իրա­վիճակին, ընթացող բանակցություննե­րին ԵՄ հետ եւ այն բանին, որ ՌԴ-ն ցան­կություն ունի ապագայում ճնշումներ գործւսդրել ԱՊՀ մի շարք երկրների վրա՝ նրանց մղելով Մաքսային միության կողմ, եւ սա կարող էր տեղի ունենալ քաղաքական ու տնտեսական միջոցներով: Ուստի կարծում եմ՝ ճիշտ է, որ ՌԴ-ն ճնշումներ է գործադրում այդ երկրների վրա ՄՄ-ի ճանապարհին, իսկ մենք պետք է փորձենք ուրվագծել այն օգուտ­ները, որոնք կստանան ՄՄ-ի միջոցով այդ երկրները, քանի որ նման որոշումը վճոական է լինելու, եթե նրանք որոշեն միանալ ՄՄ-ին:

—    Բացի այս քաղաքական էքսպան­սիայից, նաեւ ՌԴ ռազմական էքս­պանսիայի ականատեսն Ենք: ՌԴ-ն մտադիր է առաջիկայում ձձ հետ հակաօդային պաշտպանության մի­ասնական համակարգ ստեղծել: Օրեր առաջ այս մասին հայտարա­րել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պու- տինը՝ երկրում գործող մի շարք ու­ժային կառույցների բարձրագույն հրամանատարական պաշտոննե­րում նշանակված զինվորականնե­րի հետ հանդիպման ժամանակ: ձամակսւրգը դեռեւս ձեւավորված չէ, բայց տարածաշրջանային մի շարք փորձագետներ սրանում սպառնալիք են տեսնում, քանի որ դեռեւս հայտնի չէ, թե ինչու է համա­կարգը ձեւավորվում: Սա ի՞նչ ռազ­մաքաղաքական նշանակություն է ունենալու:

—    ԱՊձ միասնական ՀՕՊ համակարգը ձեւավորված է եղել դեռեւս 1995 թվա­կանից եւ ներառել է Ղագախստանը, Հայաստանը եւ Բելառուսը: Այստեղ օդային քաղաքականության փոփո­խություն ընդհանրապես չպետք է տես­նել: Ինչ ենք մենք տեսնում: Դա տեխ­նոլոգիական փոփոխություն է եւ հավե­լյալ համակարգում այս երկրների միջեւ: Ուստի սա որոշակիորեն նոր քա­ղաքականություն է եւ այն հակաօդային պաշտպանության համակարգի ընդ­լայնում, որը ձեւավորված է եղել այս երկրների միջեւ: Իմ համոգմամբ՝ սա ընդգրկելու է պաշտպանության որոշա­կի ամրապնդում եւ վերազինում, այ­սինքն՝ եթե ամփոփենք, ապա գործող ծրագրի զարգացումն է եւ ոչինչ ավելի:

—     Տեսակետ կա, որ սա կարող է մոտ ապագայում դիտարկվել որպես ճնշում հետխորհրդային այն երկրների վրա, որոնք դեռեւս ՄՄ մտնելու որոշում չու­նեն, ինչպիսին Վրաստանն ու Ադրբեջանն Են, որպեսզի նրանք կա՛մ միա­նան, կա՛մ համաձայնեցնեն իրենց որո­շումները ՄՄ-ին:

—     Ո՛չ, ես չեմ կարծում, թե դա ճշգրիտ է, որովհետեւ սա միայն հակաօդային պաշտպանության համակարգ է: Այն չի կարող որեւէ ազդեցություն ունենալ Վրաստանի դեպքում, քանի որ Վրաս­տանն իսկապես չունի շատ արդյունա­վետ ձՕՊ համակարգ, ուստի չեմ կար­ծում, թե այս միասնական ձՕՊ համա­կարգը կարող է արտաքին ճնշումների համար օգտագործվել: Ադրբեջանի պարագան տարբեր է, բայց էլի տեղին չէ ասել, թե այս համակարգը կարող է դրան միտված լինել: Գիտեք, որ Ռու­սաստանը ձայաստանին ապահովել է Տ-300 ձՕՊ համակարգերով, այսինքն՝ տեղակայել է սեփական մարտական ինքնաթիռները որպես ձՕՊ մի մաս, որն ակնհայտորեն կարող է զսպիչ դեր ունենալ տարածաշրջանում: Ռուսաս­տանը նաեւ Ադրբեջանին է ապահովել այդ մարտական ինքնաթիռով՝ ապա­հովելու համար ռազմական հավասա­րակշռությունը տարածաշրջանում՝ այդպիսով հակամարտող կողմերից մեկին չտալով առավելություն մյուսի դեմ որոշակի ռազմական քայլերի գնալու համար: Կա որոշակի դինամի­կա, իսկ առանձին երկրներում՝ տար­բեր դինամիկա, բայց էլի ասեմ, որ չեմ կարծում, թե սա կարող է ճնշման լծակ հանդիսանալ որեւէ երկրի դեմ, քանի որ որեւէ հավելյալ արտոնություն չի տրամադրում երկրներին, որոնք մի­ասնական ձՕՊ-ի մաս են կազմելու:

—    Ըստ Ձեզ՝ ինչպե՞ս պետք է Արեւմուտքը հակազդի հետխորհրդային տարածքում ռուսական ռազմաքա­ղաքական էքսպանսիային:

—      Ռուսաստանը որոշակի տնտեսա­կան եւ մշակութային օգուտներ տալիս է տարածաշրջանի երկրներին, իսկ նրանք պահպանում են իրենց հարա­բերություններն Արեւմուտքի հետ այն­քան, որքան կարողանում են: Իմ կար­ծիքով՝ մենք պետք է մեկնաբանենք, թե Արեւմուտքն ինչ չպետք է անի:

—     Մենք տեսնում ենք Արեւմուտքի նոր ջանքերը ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթա­ցում, որոնք ավելի ակտիվ բնույթ են ստացել սեպտեմբերի 3-ից հետո, երբ ձայաստանը որոշեց միանալ ՌԴ կողմից ղեկավարվող Մաքսային մի­ությանը: Ինչո՞ւ է Արեւմուտքն ակ­տիվացրել իր ջանքերը հիմա:

Ես կոնկրետ զեկույցներ չեմ կարդա­ցել, ես չեմ կարողանա այդ մասին կոնկրետ մեկնաբանություն անել: Այն, ինչ կարող եմ ասել, այն է, որ մենք բա­վականին խորը կերպով հակամար­տության մոնիտորինգ ենք իրակա­նացրել, վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում մենք հակամարտությու­նում բռնկումների ականատես չենք եղել, եւ ասեմ ավելին, որ մենք չենք նկատել ընդլայնված ակտիվություն սեպտեմբերի 3-ից հետո:

Հարցազրույցն ամբողջությամբ թերթի այսօրվա համարում