Ինչպես արդեն հայտնի է, այսօր անկախության տոնի կապակցությամբ նախաձեռնված է Համազգային անկախության երթ, որը կմեկնարկի Ազատության հրապարակից: Առաջին հայացքից կարող է թվալ, թե արդեն քսաներկու տարի է մենք ունենք անկախ պետականություն, սակայն, ի հեճուկս մեր ցանկությունների, դա ընդամենը առաջին հայացքից: Ներկայումս Հայաստանի անկախությունը կանգնած է լուրջ մարտահրավերների առաջ, որոնց առկայությունը պայմանավորված է մի շարք օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ պատճառներով: Խորհրդային միության փլուզմանը հաջորդած տարիները միութենական հանրապետությունների համար, անկախ առաջացած քաղաքական, հասարակական ու սոցիալ տնտեսական վայրիվերումներից ու ճգնաժամերից, առավել ինքնուրույնության ժամանակաշրջան էր, որը ինչ-որ առումով պայմանավորված էր նաև Ռուսաստանի Դաշնությունում տիրող քաոսային իրավիճակով: Սակայն Վլադիմիր Պուտինի իշխանության գալով իրավիճակը սկսեց հետզհետե փոխվել, և Ռուսաստանը վերադարձավ իր կայսերական քաղաքականությանն ու ազդեցության գոտիների վերաբաշխմանը` ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի հետ: Չխորանալով աշխարհաքաղաքականության ասպեկտների մեջ, արձանագրենք, որ ռուսական կողմի նման վարքագիծը դարձավ Հայաստանի ինքնավարությանն ուղղված լուրջ մարտահրավերներից մեկը: Այստեղ բոլորովին էլ տեղին չէ մշտապես շեշտել հայ-ռուսական դարավոր բարեկամությունը և այլ միֆեր, ընդ որում դա վերաբերում է ոչ միայն Ռուսաստանին, այլև ցանկացած գերտերության և այլ աշխարհաքաղաքական միավորի: Ցանկացած գերտերություն ցանկացած տարածաշրջանում իրականացնում է զուտ իր շահերից բխող քաղաքականություն, և այստեղ դարավոր բարեկամությունը, ռազմավարական դաշնակցությունը և այլ զեղումները առկա են միայն էմոցիոնալ մակարդակում: Այս տեսանկյունից արդեն հարկադրված ենք արձանագրել, որ մինչ օրս հայաստանյան իշխանությունների կեցվածքը արտաքին քաղաքականության մեջ, և մասնավորապես Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, կրավորական բնույթ է կրում` սկսած գույք՝ պարտքի դիմաց ծրագրից, վերջացրած օրեր առաջ Մոսկվայում Մաքսային միություն մտնելու պատրաստակամության մասին Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունը: Կամա թե ակամա տպավորություն է ստեղծվում, որ հայաստանյան իշխանություններն իրենց վրա վերցրել են արտաքին կողմերի ցանկություններն ու պարտադրանքները կատարողի ֆունկցիա: Եթե մենք քննարկենք միայն վերջին իրադարձությունը, ապա հենց միայն Սերժ Սարգսյանի հապշտապ Մոսկվա մեկնելն ու հայաստանյան ամբողջ քաղաքական դաշտի համար անակնկալ հայտարարությունը Մաքսային միություն մտնելու ցանկության մասին, արդեն իսկ վկայում է, որ Սերժ Սարգսյանի թեթև ձեռքով Հայաստանի ինքնավարությունը հայտնվում է լրջագույն վտանգների առաջ: Ի մի բերելով վերոնշյալը շեշտենք, որ այս պայմաններում Անկախության երթը իր արդիականությամբ գրեթե չի զիջում 1991թվականի սեպտեմբերի 21-ի հանրաքվեին, քանի որ ներկայումս օրակարգում է արդեն իրական անկախության պահպանման խնդիրը։ Իսկ անկախությունը պահպանելը գուցե ավելի դժվար, կարևոր ու պատասխանատու խնդիր է, քան այն ձեռք բերելը:
Աղասի Մարգարյան
