Ավետարանում Քրիստոս իր առաքյալներին, որոնք հետաքրքրվում էին, թե ինչպես տարբերեն բարի պտուղը չարից, ասում է՝ «Ամեն բարի ծառ բարի պտուղ է տալիս, և չար ծառ չար պտուղ է տալիս: Լավ ծառը չի կարող վատ պտուղ տալ, ոչ էլ վատ ծառը՝ լավ պտուղ տալ»: Ամեն ինչ իդեալական պարզ է, միաժամանակ՝ վախեցնելու աստիճան ճշգրիտ: Հայ «մոր» կերպարը զուգորդվում է Պարույր Սևակի լացելու աստիճան հուզիչ «մոր ձեռքերի» կամ իր մոր հետ Արշիլ Գորկու նկարի հետ, որում այդ «մոր ձեռքերը» հատուկ չեն ավարտվում, և մինչ օրս վեճեր են գնում, թե ինչ է դա խորհրդանշում:
Իսկ ինչ է տեղի ունենում հայ կանանց հետ, երբ նրանք դուրս են գալիս իրենց իրենց մշակույթի սահմաններից, փոխում ազգանունը, ընտանիք կազմում այլ երկրում: Ի՞նչ հետք է թողնում «հայ մայրը» աշխարհի քաղաքացու վրա: Հայ մայրը, որը կարող է համառորեն պահպանել մեր մշակույթի ավանդական արժեքները, կարող է փոխել ազգանունը, փոխել հավատքը, խոսել և մտածել մեկ այլ լեզվով՝ «Նրանց պտղից ճանաչեք նրանց»՝ ասում է Փրկիչը: Մնում է ուսումնասիրել «պտուղները»:
Աշխարհի շախմատի չեմպիոն Գարրի Կասպարովը ծնվել է ինտերնացիոնալ Բաքու քաղաքում: Նրա հայրը մասնագիտությամբ ինժեներ էներգետիկ էր, մայրը՝ Կլարա (Աիդա) Շահենովնա Կասպարովան՝ ինժեներ՝ ավտոմատիկայի և տելեմեխանիկայի գծով մասնագետ: Ամուսինները հաճախ երեկոները զբաղվում էին շախմատային խնդիրներ լուծելով: Եվ ահա մի անգամ, երբ նրանք գլուխ էին կոտրում հերթական հարցի վրա, պատասխանն անսպասելիորեն հուշեց 5-ամյա Գարրին:
Ակնհայտորեն հայկական և հրեական արյան զուգակցումը ծնունդ էր տվել բավական լուրջ կոմբինացիայի՝ շախմատային և կենսական: Իր գրեթե ողջ մանկությունն ու պատանեկությունն անցկացնելով մի քաղաքում, որտեղ հիմնական բնակչությունը կազմում էին հայերը, հրեաներն ու ռուսները, ապագա չեմպիոնը չէր կարող մտքով անցկացնել, որ ինքը կլքի իր ծննդավայրը: 1990-ին՝ Բաքվի ջարդերի ժամանակ, Մոսկվայում ստեղծվել էր Կասպարովի փրկության հատուկ շտաբ:
Ինչպես հետագայում պատմել էին այդ սարսափելի ձմռանը հրաշքով փրկված փախստականները, Կասպարովների հետևից ուղարկվել էր հատուկ օդանավ: Եվ այնտեղ տեղավորելով իր ընտանիքը, հարազատներին ու բարեկամներին՝ շախմատի արքան անձամբ իջել էր սպասասրահ և մնացած ազատ տեղերի համար հրավիրել այնքան կարիքավոր փախստականների, որքան օդանավում կտեղավորվեին:
