Վիճակագրական ծառայությունը հրապարակել է արդյունաբերական կազմակերպությունների 2015 թ.-ի հունվար-դեկտեմբերի հիմնական ցուցանիշները: Հիշեցնենք, որ հանրապետության արդյունաբերության արտադրանքի ծավալը համադրելի գներով կազմել է 1 տրիլիոն 352 միլիարդ դրամ, իսկ աճը կազմել է 5,2 %: Ուսումնասիրելով ԱՎԾ-ի նշված հրապարակումները, գալիս ենք մի շարք հետևությունների, որոնք կներկայացնենք ստորև:
- Արդյունաբերության կառուցվածքում բարձր տեսակարար կշիռ ունեցող ճյուղերից արդյունաբերական աճին հիմնականում նպաստել են՝ հանքագործական արդյունաբերությունը (50,4% աճ) և ծխախոտի արտադրատեսակների արտադրությունը (49,1 % աճ): Սրանց աճը հիմնականում պայմանավորված է եղել արտահանման ծավալների աճով: Հանքարդյունաբերությունը ունեցել է արտադրանքի ֆիզիկական ծավալների զգալի աճ, որը փոխհատուցել է միջազգային շուկայում մետաղների գների անկումից առաջացող վնասները:
- Կարևոր նշանակություն ունեցող ճյուղերից, արդյունաբերության աճին խոչընդոտող ազդեցություն են ունեցել՝ սննդամթերքի (9% անկում), խմիչքների (19,7% անկում), հիմնային մետաղների (15% անկում) և այլ ոչ մետաղական հանքային արտադրատեսակների արտադրությունները (16,2 % անկում): Այս ճյուղերի արտադրանքի անկումը հիմնականում պայմանավորված է եղել մի շարք գործոններով, որոնցից են՝ ներքին շուկայում գնողունակության անկումը և արտահանման կրճատումը, որն իր հերթին պայմանավորված է եղել ռուսական ռուբլու արժեզրկմամբ, Ռուսաստանում ստեղծված բարձ տնտեսական իրավիճակով:
- Ըստ տնտեսական գործունեության տեսակների, արդյունաբերության կառուցվածքում «հանքագործական արդյունաբերությունը և բացահանքերի շահագործումը» կազմել է 21%, «մշակող արդյունաբերությունը» 60%, իսկ «էլեկտրականության, գազի, գոլորշու և լավորակ օդի մատակարարումը» և «ջրամատակարարումը, թափոնների կառավարում և վերամշակումը» միասին կազմել է 19%:
- Կարելի է ասել, որ մեր երկրի 6 ամենհիմնական արդյունաբերական ճյուղերն են՝ հանքագործությունը, էներգետիկան, սննդարդյունաբերությունը, մետալուրգիան, ծխախոտատեսակների արտադրությունը և խմիչքների արտադրությունը:
- Հանրապետության, այսպես կոչված «ամենաարդյունաբերական մարզերն» են՝ Սյունիքը, Լոռին, Արարատը և Կոտայքը, բնականաբար նաև արդյունաբերական քաղաք՝ Երևանը: Երևանը և այս 4 մարզերը միասին ապահովել են ամբողջ արդյունաբերական արտադրանքի մոտ 87 %-ը: Երևանը ապահովել է ամբողջ արդյունաբերական արտադրանքի 40 %-ը:
- Մնացած 13 %-ը ապահովել են՝ Արմավիրը, Գեղարքունիքը, Վայոց ձորը, Տավուշը, Շիրակը և Արագածոտնը միասին վերցրած:
- «Ամենահանքարդյունաբերական մարզերն» են՝ Սյունիքը, Լոռին և Գեղարքունիքը, որտեղ հանքագործական արդյունաբերության ճյուղի արտադրանքի ծավալը ունի ամենամեծ տեսակարար կշիռը այդ մարզերի արդյունաբերական արտադրության ծավալում: Նույն տրամաբանությամբ «ամենաէներգետիկ մարզերն» են՝ Արմավիրը և Կոտայքի մարզերը: Ծխախոտի արտադրությունը հանդիսանում է ամենառաջնային ճյուղը Արարատի մարզում, իսկ խմիչքների արտադրությունը Վայոց ձորի մարզում: Սննդամթերքների արտադրությունը ամենամեծ տեսակարար կշիռ ունի՝ Շիրակի, Արագածոտնի և Տավուշի մարզերում:
- Հանքագործական արդյունաբերության կառուցվածքում հիմնական արտադրանքը հանդիսացել է գունավոր մետաղական հանքաքարի արդյունահանումը, որտեղ իր հերթին ուղիղ կեսը կազմել է պղնձի հանքաքարի արդյունահանումը և հանքահարստացումը: Մեծ կշիռ ունեն նաև մոլիբդենի և ոսկու հանքաքարի արդյունահանումը և հանքահարստացումը:
- «Սննդամթերքների արտադրությունը», «խմիչքների արտադրությունը» և «ծխախոտատեսակների արտադրությունը» միասին ապահովում են մեր վերամշակող ճյուղի արտադրանքի 60%-ը: Մյուս ամենակարևոր ենթաճյուղերից են նաև «հիմնային մետաղների արտադրությունը» և «այլ ոչ մետաղական հանքային արտադրատեսակների արտադրությունը», որոնք միասին կազմում են մշակող արդյունաբերության 24 %-ը: Կամ այլ խոսքերով, 5 ճյուղերը միասին ապահովել են մեր մշակող արդյունաբերության 84 %-ը:
- Խմիչքների արտադրության կառուցվածքում, 60 %-ը ապահովել են ալկոհոլային խմիչքները, որտեղ իր հերթին ամենամեծ բաժին ունի կոնյակի արտադրությունը:
- Մինչը 5 հոգի աշխատող ունեցող ձեռնարկությունները, կամ «գերփոքր» արդյունաբերական ձեռնարկությունները ապահովել են ամբողջ արդյունաբերական արտադրանքի 2,3 %-ը: «Փոքր» կամ 6-ից մինչև 50 աշխատող ունեցող արդյունաբերական ձեռնարկությունները ապահովել են՝ 11,2 %-ը, «միջին» կամ 51-ից մինչև 100 աշխատող ունեցող ձեռնարկությունները՝ 4,3 %-ը, իսկ «խոշոր» կամ 101 և ավել աշխատող ունեցող ձեռնարկությունները՝ 82,2 %-ը: Այսինքն, մեր երկրի արդյունաբերական արտադրանքը հիմնականում ապահովում են խոշոր արդյունաբերական ձեռնարկությունները:
