Լուսանկարը՝ Բլոգնյուզ-ի
Զրուցակիցս հերոս է՝ լեյտենանտ Սարգիս Գաբրիելյան: Դրանում կրկին համոզվեցի մոտ երկու ժամ տևած մեր զրույցի ընթացքում: Չնայած հոգում ցավ ունի, բայց կարողանում է անկեղծ ժպտալ, կատակել, իսկ իր դրական էներգիայով ու լավատեսությամբ չվարակվել հնարավոր չէ: Ասում է՝ երբեմն կորցրած թևն էլ է դարձնում կատակելու թեմա: «Չեմ սիրում, երբ զգում եմ՝ ինձ խղճում են: Հո տկար չե՞մ: Թևս չկա, բայց աշխատում եմ, մեքենա քշում, սուրճ, հաց պատրաստում, հագնվում, նեղվում եմ միայն գրելուց, բայց գործընկերներս օգնում են այդ հարցում: Կան մարդիկ, որոնց թևերն ու ոտքերը նորմալ վիճակում են, բայց իրենք ամբողջ օրը բացի բազմոցին պառկելուց՝ ոչնչով չեն զբաղվում»,- ժպտալով անկեղծանում է հերոսը:
2015թ-ի մարտի 19-ից անցել է տասը ամիս, Սարգիսն ասում է՝ այդ օրը երբեք չի մոռանա: «Պետք է սահման պահեինք, առավոտյան ժամը 8:30-ի կողմերը դուրս գալու հրաման ստացանք: Մինչ դուրս գալը զենքերը մաքրեցինք. օրը ցեխոտ էր, զենքերը ցեխոտվել էին, եթե չմաքրեինք, հնարավոր է՝ չկրակեին»:
Ընդամենը 200 մետր գնալուց հետո հասկացել են՝ հակառակորդը նկատել է իրենց: «Երբ հակառակորդը սկսեց կրակել և նռնակներ նետել, Էդգար Հայրապետյանը պառկեց, նռնակն ընկել էր իր մեջքին, չէր նկատել, պայթեց…Արշակ Հարությունյանը մահացավ, որովհետև ինքն իր մարմնով պահեց Հակոբ Խաչատրյանին… Հակոբ Խաչատրյանն էլ, ցավոք, զոհվեց…Սամվել Հակոբյանը ծայրահեղ ծանր վիճակում էր. գնդակը գլխին էր կպել»,- պատմում է Սարգիսը: Հարցեր չեմ տալիս, շարունակում է. «Ինձ մոտ խաչ կար, մինչև հիվանդանոց աղոթել եմ, որ ընկերներս չմահանան: Սամվելը մահացավ»:
Մոտ երկու ժամ տևած մարտը Սարգիսն ամբողջությամբ հիշում է, գիտակցությունն անգամ թևը կորցնելուց հետո տեղն է եղել: «Երկու նռնակ էր պայթեցվել, բայց ձեռքս դեռ կար, պարզապես չէի կարողանում շարժվել. ոտքերս ճմրթված էին: Սերժանտս՝ Ռաֆայել Նազարյանը, եկավ՝ ինձ օգնի՝ զենքս լիցքավորել, բայց այդ պահին նռնակ շպրտեցին. ձեռքով փորձեցի հետ մղել՝ պայթեց …Դրանից հետո զգացինք՝ հակառակորդը փախչում է»:
2015թ.-ի մարտի 19-ին ադրբեջանցի հատուկջոկատայինների հետ ունեցած մարտից այս ամենը պատմելուց հետո, զրուցակիցս ասում է՝ այդ օրվա հետ կապված էլ ոչինչ չի ցանկանում խոսել: Չեմ պնդում, սակայն որոշում է ինձ բացատրել, թե ինչու. «Երբեք դիմացինիս ցավս ցույց չեմ տվել: Օրինակ, հիմա ես պատմում եմ, բայց դու հաստատ իմ ասածներից կամ որևէ այլ բանից չես զգա, որ իմ մեջ ցավ կա, բայց իմ մեջ ցավ կա: Չեմ սիրում, երբ դիմացինս տեսնում է` ցավով եմ ինչ-որ բան հիշում: Իմ մեջ եմ պահում, ինձ հետ կտանեմ: Այդ ցավն իմ ընկերների հետ կարող եմ կիսել, ովքեր մարտի 19-ին ինձ հետ են եղել:
Հիմա եթե քեզ պատմեմ, դու աղջիկ ես, բանակային կյանքից շատ բան չես հասկանում, կհուզվես, իսկ դա ինձ դուր չի գա»: Զրուցակիցս այդ պահին ինձ հուզում է, չնայած չէր ցանկանում:
Մոտ կես տարի «Եղնիկներ» կոչվող զորամաս Սարգիսն ընկերոջ հետ ինքնակամ է գնացել: Փորձել են տարհամոզել մայրը, հարազատները, բայց, ինչպես ինքն է ասում՝ «իր որոշումները չեն քննարկվում»: «Եղնիկներ» ճանապարհ ընկնելուց առաջ որոշում է անպայման մկրտվել, ասում է. «Դիրքեր էի գնալու, ուզում էի Աստծու օրհնությունն ինձ հետ լիներ…»
Զինվորական դառնալը, սակայն, Սարգսի մանկության երազանքը չէր. երազում էր ֆուտբոլիստ դառնալ: Ծնողներն են որոշել «դաստիարակել» չարաճճի տղային՝ ուղարկելով սովորելու Երևանի Մոնթե Մելքոնյանի անվան հիմնական դպրոցում: «Խուլիգան էի մեծանում (ծիծաղում է- հեղ.) կոտրում էինք բակի այն բնակիչների տան ապակիները, որոնք մեզ դուր չէին գալիս կամ ծակում էին մեր գնդակը,- խոստովանում է Սարգիսն, ապա ավելացնում,-մանկական չարաճճիություն էր. երեխաներն այդպես են «վրեժ» լուծում»:
Սպայի կյանքը սահմանափակ համարելով ու շատ բաներ չհասկանալով՝ Սարգիսն այսօր ափսոսանքով պատմում է՝ նույն չարաճճիությունները շարունակել է նաև Մոնթե Մելքոնյանի անվան դպրոցում, ուր բոլոր ծնողական ժողովներին իրենից միայն բողոքել են:
«Փոշմանել եմ, որ Մոնթե Մելքոնյանում սովորելու տարիներին ծնողս գալիս էր ծնողական ժողովների, և միշտ ինձանից բողոքում էին: Այդպիսի ժողով չի եղել, որ ինձ գովեն»,-ավելացնում է մերօրյա հերոսը: Սովորելու տարիներին, հեռու լինելով ծնողներից՝ շատ բան է հասկացել: Խոսովանում է, որ ծնողների տված ջերմության կարևորությունը հենց այդ տարիներին է գիտակցել, սկսել ավելի հասուն մտածել. «Մոնթե Մելքոնյանից երբ արձակուրդ էի գալիս, արդեն զգում էի իմ և իմ հասակակիցների տարբերությունը: Այդ ժամանակ եթե մեկն ուզենար ապակի կոտրել՝ թույլ չէի տա»:
Դպրոցն ավարտելուց հետո արդեն սեփական ցանկությամբ ընդունվել է Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտ, իսկ երրորդ կուրսում էլ ընտրել հետախույզի մասնագիտություն: «Ադրենալին շատ եմ սիրել, իսկ հետախույզի դասերն առանձնանում էին մյուսների մասնագիտական դասերից»,- իր ընտրությունն այսպես է հիմնավորում Սարգիսը:
Ընտրության հնարավորություն, ասում է՝ ճակատագիրն է տալիս, իսկ ճակատագրին Հայոց բանակի հերոսը հավատում է:
«Ճակատագիր էր, որ մենք պետք է հանդիպեինք դիվերսանտներին: Ունեինք երկու հնարավորություն՝ մնալ և կռվել, կամ թողնել-փախչել:
Մենք պետք է ճիշտ ընտրություն կատարեինք: Եթե փախչեինք՝ գուցե մեզ կրակեին և բոլորիս սպանեին…»
Շողիկ ԳԱԼՍՏՅԱՆ
