Շառլ Ազնավուրը ճիշտ էր անում, որ քննադատում էր նախկին իշխանություններին, իսկ Նիկոլ Փաշինյանի կատարած կարևորագույն քայլն այն է, որ նրա առաջնորդած հեղափոխության շնորհիվ Հայաստանի քաղաքացիները դարձան ավելի համբերատար ու լավատես: Այս կարծիքին է ֆրանսահայ անվանի հոգեբան, հոգեվերլուծող, «Դեկտեմբեր 88» բարեգործական կազմակերպության համահիմնադիր Երեմյա (Հերոլդ) Ալեքսանյանը: Ինչպե՞ս է գնահատում նոր իշխանությունների աշխատանքն ու ի՞նչ նոր ծրագրերով է հայորդին ժամանել Հայաստան, պարզել ենք իր հետ ունեցած զրույցում:
Հաճախ եք գալիս Հայաստան: Այս անգամ, վստահաբար, այլ տպավորություններ ունեք: Ի՞նչ դրական փոփոխություններ եք տեսնում մեր երկրում:
Ժողովուրդը մեծ ոգևորություն ապրեց: Սփյուռքում հատկապես շատ ուրախացանք, մեզ համար Հայաստանում տեղի ունեցած հեղափոխությունը մեծ նշանակություն ուներ և ունի: ՀՀ քաղաքացիները, հայերը պետք է հասկանան, որ պետք չէ միանգամից մեծ ու արմատական բարեփոխումներ պահանջել Նիկոլ Փաշինյանից: Ես նրան հաճախ համեմատում եմ մի վարորդի հետ, որի մեքենան ոչ այնքան սարքին է, և որի ուղևորներն անընդհատ տրտնջում, դժգոհում և քննադատում են: Թեև պետք է նշեմ, որ հենց Փաշինյանի առաջնորդած հեղափոխության ու իր շնորհիվ հայաստանցիները դարձան ավելի համբերատար ու լավատես:
Ժողովուրդը մեծ ակնկալիքներ ու փոփոխություն է սպասում: Կրկնվեմ, այո, հայերս սիրում ենք անընդհատ բողոքել, բայց ինչն է ինձ զարմացնում, որ այժմ հայաստանցիները դարձել են ավելի համբերատար: Կարծում եմ, Փաշինյանը պետք է մեծ ուշադրություն դարձնի ժողովրդին, որովհետև մեր ամենամեծ հարստությունը Մարդն է, ՀՀ քաղաքացին:
Թերություններ ու բացթողումներ նկատե՞լ եք, եթե այո՝ ի՞նչ խորհուրդներ կարող եք տալ:
Մեզ՝ հայերիս համար շատ կարևոր է ամբողջական ու բաղձալի նշակետին հասցնել հեղափոխությունը, եթե ձախողվենք, բոլորս ենք ձախողվելու: Դա կնշանակի Հայաստանի վերջ: Շնաձկները մեզ են սպասում. թուրքերը, ադրբեջանցիները, մյուս անբարյացկամ երկրները:
Իհարկե, Փաշինյանը որոշ հարցերում իդեալական չէ, կան կադրային խնդիրներ և այլն: Բացի այդ, վարչապետը չպետք է կաշկանդվի քննադատություններից: Շատ կարևոր է, որ հատուկ ուշադրություն դարձվի ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման հարցին և այդ կոնտեքստում՝ կարևորվի, արդիականացվի հայոց բանակը, բարձրացվի հայ զինվորների բարոյահոգեբանական մակարդակը, ինչի առնչությամբ կոնկրետ մեթոդաբանություն և նախաձեռնություն ունեմ: Իր հերթին, հայ հասարակությունը, հայաստանցիները պետք է բարձրացնեն իրենց իրավագիտակցությունն ու քաղաքական իմացությունը, հասունությունը:
Երկրաշարժի տարիներից ի վեր բազում բարեգործական ծրագրեր եք իրականացրել Հայաստանում, աջակցել կարիքավոր ժողովրդին, բուժհաստատություններին տրամադրել համապատասխան նյութատեխնիկական միջոցներ և այլն: Տեղյակ եմ, որ այս անգամ ևս նոր ծրագրեր ու առաջարկություններ ունեք: Կմասնավորեցնե՞ք…
Իմ նպատակը պարզ է: Ես ցանկանում եմ իբրև հոգեբան ծառայություններ մատուցել հայաստանցիներին, աջակցել այս կամ այն հարցում, դասավանդել: Ժամանակին այցելություններ եմ ունեցել հանրապետության տարբեր շրջաններ, մանկատներ, դպրոցներ, համալսարաններ, զորամասեր և նույնիսկ քրեակատարողական հիմնարկներ՝ հոգեբանական օժանդակություն ցուցաբերելու նպատակով: Ես չեմ եկել փողի հետևից: Ընդհակառակը, եկել եմ անվճար օգնելու այն հնարավորությունների սահմանում, որոնք ունեմ իբրև մասնագետ, իբրև հայրենասեր մեկը:
Օրինակ, մի մանկական խաղ եմ ստեղծել, որի միջոցով հնարավոր է բացահայտել վաղ տարիքում երեխաների մոտ նկատվող մտահոգիչ նախանշանները, ռիսկերը: Համանման մի մեթոդ մշակել եմ բանակի, ազատազրկվածների համար: Այդ խաղը շատ ուժեղ զենք է, որ թուրքերը չունեն: Նաև գյուղատնտեսության ոլորտն է ինձ հոգեհարազատ: Ես մի հետաքրքիր, ոչ քիմիական պարարտանյութ եմ բերել Հայաստան, որի շնորհիվ ոչ բարեբեր հողերը էականորեն կբարելավվեն ու կդառնան բարեբեր: Ծրագրերը շատ են…
Կարծեմ՝ մտադիր եք նաև Հայաստանում հիմնել Ժողովրդական համալսարան: Այս մասին ի՞նչ կասեք:
Ի՞նչ անի այն մարդը, որը չունի դիպլոմ և պատշաճ կրթություն ստանալու հնարավորություն, բայց ունի կրթվելու ձգտում և ցանկություն: Ահա այս խմբի, այսօրինակ մարդկանց համար ցանկանում եմ ստեղծել Ժողովրդական համալսարան, որտեղ կամավոր հիմունքով կդասավանդեն անվանի մասնագետներ, սրտացավ մանկավարժներ, որպեսզի հասարակության կրթական մակարդակը բարձրանա՝ իր բոլոր դրական հետևանքներով: Ուսումնառուները կարող են սովորել տարբեր առարկաներ՝ պատմություն, իմաստասիրություն, քաղաքագիտություն, հոգեբանություն և այլն: Շատ լավ մասնագետների գիտեմ, որոնք ցանկանում են դասավանդել: Կուզենայի այս առաջարկը հասցնել պատկան մարմիններին, անձամբ՝ Նիկոլ Փաշինյանին, որը կրթության, գրագիտության նկատմամբ երբեք անտարբեր չի եղել:
Որպես հոգեբան, հետաքրքիր է Ձեր կարծիքը: Ինչպիսի՞ն է այժմ մեր հասարակության բարոյահոգեբանական վիճակը, ի՞նչ խնդիրներ ու մտահոգիչ երևույթներ կան:
Ժողովուրդն աստիճանաբար ինտեգրվում է հեղափոխության մշակույթին: Իշխանություններն էլ պետք է ողջամիտ չափաբաժնով մատուցեն փոփոխությունները, նոր ծրագրերը, որպեսզի հասարակական դիսբալանսի փոխարեն ստեղծվի առողջ դիսկուրս: Բայց էլի ու էլի ասեմ, ինձ վերջին մեկուկես տարում Հայաստանում հաճելիորեն զարմացնում են մարդիկ, որոնք միաբերան կրկնում են՝ պետք է համբերել: Կարծում եմ, սա հեղափոխության հանրային ամենամեծ ձեռքբերումներից մեկն է…
Զրուցեց Արա Ալոյանը
