Բացառված չէ` երիտասարդներն էլ հիվանդանան, ու մահեր լինեն. որեւէ մեկին ռիսկի ենթարկելու իրավունք չունենք

Եթե որոշենք գնալ տոտալ սահմանափակումների կամ դրանց մի մասի վերականգնմանը, նշանակում է` կա դրա անհրաժեշտությունը: Araratnews.am-ին ասաց ՀՀ առողջապահության նախարարության Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոնի գլխավոր տնօրենի տեղակալ Լիլիթ Ավետիսյանը:

Տիկի՛ն Ավետիսյան, իշխանությունը չի բացառում` կորոնավիրուսով վարակվածների թիվը նվազեցնելու համար տոտալ սահմանափակումներ կլինեն: Ըստ Ձեզ`այդ դեպքում հիվանդության կորի նվազում կլինի՞: 

Ցանկացած համաճարակ ունի իր օրինաչափությունները: Այն պետք է ծագի, զարգանա, հասնի իր առավելագույն բարձունքին, սկսի նվազել: Եթե մենք չենք միջամտում, այդ պրոցեսն արագ է լինում, երբ միջամտում ենք, պրոցեսը սկսում է երկարել: Որպեսզի զարգանա վարակային գործընթաց, երեք օղակ պետք է լինի` վարակի աղբյուր, փոխանցման մեխանիզմ եւ ընկալ օրգանիզմ: Վարակի աղբյուրը կորոնավիրուսի դեպքում հիվանդներն են, որոնք ունեն կլինիկա, եւ մարդիկ, որոնք չունեն կլինիկա, այսինքն` առանց ախտանշանների են: Երկուսն էլ վարակի աղբյուրն են: Վարակի փոխանցման մեխանիզմն էլ օդակաթիլային է, կա նաև կենցաղային այլ մեխանիզմ, բայց դեռեւս օդակաթիլայինն է գործում: Կա նաև մորից երեխային փոխանցման մեխանիզմ, որն ուղղաձիգ մեխանիզմ է, քիչ նշանակություն ունի: Քանի որ կորոնավիրուսը նոր երեւույթ է, մարդկությունն ընկալունակ է սրա նկատմամբ, չնայած գիտնականներ կան, որոնք ասում են` կան սպիտակուցներ, եթե մարդը դրանք ունի կամ չունի, կարող է հիվանդանալ, կամ` ոչ: Բայց սրանք դեռ հիպոթեզներ են, ապացուցված չեն: Հիմա, երբ միջոցառում ենք ձեռնարկում, այն պետք է ուղղված լինի այս երեք օղակներից որեւէ մեկին կամ երեքին իրար հետ: Մեր ամենամեծ խնդիրը վարակված, բայց ախտանշան չունեցողներն են: Դրա համար ասում ենք` ինքնամեկուսացվեք: Ինչ վերաբերում է տոտալ սահմանափակումներին, ապա դրանք ուղղվում են վարակի աղբյուրին եւ փոխանցման մեխանիզմին: 

Տոտալ սահմանափակումները, եթե կիրառվեն, քանի՞ օր պետք է տեւեն: 

Դժվար է գուշակել, թե քանի օր պետք կլինի: Դա կախված է երկրից, ժողովրդի կենսամակարդակից ու այլ հարցերից: Եթե որոշենք գնալ տոտալ սահմանափակումների կամ դրանց մի մասի վերականգնմանը, նշանակում է`կա դրա անհրաժեշտությունը: Հետևաբար, պետք է վստահ լինենք` դա արդյունք է տալու: Դրա փորձը մենք ունեցանք: Երբ համաճարակային պրոցեսի զարգացումը դիտարկում ենք, ապրիլի սկզբից ապրիլի 27-ը, երբ հիվանդների աճ չկար, քանի որ խիստ սահմանափակումներ էինք կիրառում: Սահմանափակումները մեզ պետք են ոչ միայն հիվանդերի թիվը կրճատելու, այլեւ ծանր դեպքեր չունենալու, առողջապահության համակարգի ուժերը վերականգնելու համար: Ինչքան դժվար է անընդմեջ աշխատել այս լարված պայմաններում: 

Ընդդիմախոսներն ասում են` երիտասարդները դիմակ թող չկրեն, թող հիվանդանան, իմունիտետ ձեռք բերեն, որովհետեւ ինչքան շատ մարդ հիվանդանա, այնքան շուտ կհաղթահարենք այս վիճակը: Հիմնավորվա՞ծ  կարծիք է:

Աշխարհում կա վիճակագրություն, որ ավելի բարդ ձեւերով հիվանդացել են մեծ տարիքի մարդիկ, բայց բացառված չէ, որ երիտասարդներն էլ հիվանդանան, ու մահեր լինեն: Ուստի, որեւէ մեկին ռիսկի ենթարկելու իրավունք չունենք: Այնպես որ ասել՝ հիվանդացեք, իմունիտետ ձեռք բերեք, միակ ճանապարհը չէ: Դա բնական ճանապարհ է: Բայց բժշկագիտության, մարդկության այս պայմաններում միայն թողնել բնական ընտրությունը, դժվար է: Դա մի մոտեցում է, որը ժամանակն էլ չի խրախուսում: 

ԱԺ-ն օրենք ընդունեց, ըստ որի` լսելով քաղաքացիների հեռախոսազանգերը, պետք է փորձեին կանխել վարակի տարածումը: Արդարացվա՞ծ էր այս օրենքը, թե՞ ոչ: Եթե այո, ինչո՞ւ է վարակվածների թիվն ավելանում: 

Ես չգիտեմ` դա արվում է, թե ոչ, ու ինչպես է հեռախոսով արվում: Դա մի մեթոդ է, որը շատ երկրներ են կիրառում` հետեւել կոնտակտներին, որովհետեւ մարդիկ կան, որոնք պետք է լինեին տանը, բայց տարբեր տեղեր են գնում:  

Միջազգային մամուլում հրապարակումներ կան կորոնավիրուսը բուժող դեղամիջոցի` ԵՄ-ի կողմից հաստատման մասին: Ձեզ հայտնի՞ է, թե խոսքը ինչ դեղի մասին է:

Այդպիսի ունիվերսալ դեղամիջոց չկա, որը մարդկությանը դուրս կբերի այս վիճակից: Մի քանի դեղամիջոց փորձարկել են, հետո դադարեցրել փորձարկումը: Ոչ միայն ԵՄ-ը, այլեւ Ռուսաստանն էլ է դեղամիջոց ստեղծելու մասին խոսում: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը չի առաջարկում այսօրվա դրությամբ որեւէ դեղամիջոց կորոնավիրուսի դեմ:

Ձեր գործընկերներից մեկը մեզ ասել էր`«Նորք» ինֆեկցիոն հիվանդանոցի բժիշկները եւս որոշ դեղամիջոցներ են փորձում կորոնավիրուսի դեմ: Ձեզ հայտնի՞ է մեր բժիշկներն ինչ փորձ ունեն:

Կառաջարկեմ Ձեզ դիմել «Նորքի» հիվանդանոց, որտեղից էլ ձեզ կասեն իրենց փորձը: Այո, նրանք փորձում են տարբեր մոտեցումներ դրսեւորել: 

Դեղատներից մեկը կորոնավիրուսի ստուգման թեստ է վաճառվում: Արդյոք քաղաքացիները կարող են դա գնել, որքանով են այդ թեստերը հուսալի: 

Բազմաթիվ թեստեր կան, որոնցից յուրաքանչյուրը հետազոտության տարբեր մեթոդ է: Կա պոլիմերազային շղթայի հետազոտության ռեակցիայի մեթոդ: Մենք լսում ենք ԱՀԿ-ին եւ գիտական խոշոր կենտրոնների առաջարկությունները՝ որպես ստանդարտացված պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի:  Որոշ թեստեր արտադրող երկրներ թեստերի փորձարկումներ են անում: Մենք կիրառում ենք պոլիմերազային շղթայի ռեակցիայի մեթոդը: Բայց ես տեղեկություն չունեմ, որ կարելի է ինքնուրույն թեստ անել` իմանալու կորոնավիրուսով վարակված ես, թե ոչ: Ես չգիտեմ՝ ինչ թեստ են վաճառում: Զգայուն, բացառիկ թեստ չեն էլ ստեղծել, որը կարող են մարդիկ օգտագործել: 

Հայաստանում եւս սկսվեց թեստերի արտադրությունը: Տեղյա՞կ եք` դրանց փորձարկումն ինչ փուլում է: 

Երբ կլինի վերջնական պատասխան, տեղեկություն, կհրապարակեն:

ԱՀԿ-ի մասին խոսեցիք: ԱՄՆ-ը դադարեցրեց այդ կառույցի հետ համագործակցությունը: Հայաստանն ի՞նչ հետեւություն պետք է անի այս հայտարարությունից հետո:

ԱՄՆ-ը դոնոր երկիր է, որը մեծ գումար էր տալիս ԱՀԿ-ին: Նա ունի իր քաղաքական, դիվանագիտական նպատակները: Մենք չէ, որ դա պետք է քննարկենք կամ քննադատենք: Ամեն դեպքում ԱՄՆ-ն իր շահերն ունի: Հայաստանը միշտ հետեւում է ԱՀԿ-ի մոտեցումներին, որովհետեւ դրանք փորձարկված են, ճանապարհ են անցել, դրանք միջազգային կենտրոնների փորձարկումների արդյունքերն են, որոնց վրա հիմնվում ենք: Մենք շարունակում ենք ԱՀԿ-ի հետ համագործակցել:

ԱՄՆ-ը հայտարարեց` ԱՀԿ-ը պաշտպանում է Չինաստանի շահերը, ուստի այդ կառույցի օբյեկտիվությունը կասկածելի՞ չէ: 

Կարծես այդ հարցին պատասխանեցի: Դա ԱՄՆ-ի քաղաքական եւ դիվանագիտական հարցն է: Մեր մոտեցման մեջ եթե կլինի փոփոխություն, այդ մասին կհայտարարվի: Ինչ վերաբերում է ԱՀԿ-ի հանդեպ մեր մոտեցումներին, դա դիվանագիտական հարց է, որովհետեւ ԱՀԿ-ը մեր գործընկերն է դիվանագիտական առումով: 

Դուք` որպես առողջապահության  նախարարության պաշտոնյա, վստահո՞ւմ եք ԱՀԿ-ին: 

Մենք միշտ ԱՀԿ-ի հետ բարիդրացիական հարաբերությունների մեջ ենք, որեւէ նոր վերաբերմունք չունենք: 

Կորոնավիրուսից մահանում են կարծես ավելի շատ տղամարդիկ, քան կանայք: Ո՞րն է պատճառը` ըստ Ձեզ:

Կա վիճակագրություն, որը տղամարդկանց մոտ մահացությունը բարձր է: Իսկ թե որն է պատճառը, խոր ուսումնասիրություն չկա: 

Առողջապահության նախարարությունը հիմա նոր ռազմավարություն մշակո՞ւմ է, քննարկումներ կա՞ն, թե ինչ ենք անելու: 

Նախարարությունն անընդհատ քննարկումների մեջ է, փորձում է ավելի ռացիոնալ, ընդունելի տարբեր մոտեցումներ մշակել: Երբ դրանք ձեւավորվեն, հանրությունը կիմանա դրանց մասին: 

Հիշեցնենք` հունիսի 3-ին արձանագրվել է  կորոնավիրուսի 515 դեպք, 12 մահ:

Սոնա Դավթյան