Մաշկի քրոնիկ բորբոքային հիվանդություն է, որն ուղեկցվում է ցանով ու թեփոտությամբ: Սա ամենատարածված մաշկային հիվանդությունն է. դրանով տառապում է երկրագնդի ամբողջ բնակչության շուրջ 4%-ը:
Հիվանդության առաջին արտահայտությունները կարող են ի հայտ գալ թե 4 ամսական երեխայի և թե զառամյալ ծերունու մոտ, սակայն առավել հաճախ փսորիազով հիվանդանում են 21-42 տարեկանները: Վիճակագրություն կա, որի համաձայն, որքան վաղ տարիքում է այն ի հայտ եկել, այնքան ընթացքը ծանր է լինում ու ավելի հաճախակի է կրկնվում: Իսկ տարեց հասակում փսորիազը միահյուսվում է ծերացող օրգանիզմի մյուս հիվանդությունների հետ, ինչպիսիք են` արյան բարձր ճնշումը, աթերոսկլերոզը, լյարդի ցիրոզը, նևրոզները ևն, որոնք, իրենց հերթին նպաստում են թեփատու որքինի զարգացմանը: Մինչ օրս փսորիազի առաջացման պատճառները լրիվ ուսումնասիրված չեն ու դրա համար էլ այն մարդկության ամենահանելուկային հիվանդություններից մեկն է համարվում:
Հիվանդությունը կարող է առաջանալ երբ ասես ու ինչից ասես։ Այն կարելի է բուժել անընդհատ, սակայն այդպես էլ լրիվ առողջացման չհասնել և հակառակը։ Երբեմն հիվանդությունն անցնում է ինքն իրեն` առանց հատուկ բուժման:
Փսորիազը բարդ քրոնիկ հիվանդություն է, անհայտ ծագմամբ, բազմազան արտահայտման ձեւերով ու կրկնվող ընթացքով:
Փսորիազի դեպքում մաշկի վերին շերտն ավելի արագ է մեռուկանում, քան առողջ մարդկանց մոտ: Մաշկի նորմալ վիճակի դեպքում բջիջները հասունանում են 25-30 օրում, իսկ փսորիազի դեպքում այդ պրոցեսը տևում է 5 օր: Այն ունի ամառային ու ձմեռային ձևեր ու հիմնականում ախտահարում է գլխի մազածածկ հատվածը, արմնկային ու ծնկահոդային մասերը, սրբոսկրի հատվածը, սակայն կարող է արտահայտվել նաև մարմնի այլ մասերում:
Հայտնի են փսորիազի հետևյալ ձևերը.
-թերթավոր
-գլխի մազածածկույթի փսորիազ
-կաթիլանման
-եղունգների փսորիազ
-ափերի ու կրունկների
-փսորիատիկ էրիթրոդերմիա
-արթրոպաթիկ, արտաքիրտային փսորիազ:
Ինչպես նշվեց, փսորիազը քրոնիկ բնույթ ունի:Բուժումը սկզբնական շրջանում ենթադրում է խնայող դեղորայքի ու մեթոդների կիրառում, իսկ հետագայում` հիվանդության զարգացմանը համապատասխան, հնարավոր է փոփոխություն լինի բուժման մեթոդներում, ու այլ միջոցներ ձեռնարկվեն: Բուժման նպատակը դրական արդյունք ստանալն է, որպեսզի մաշկային ցանն անհետանա ու հնարավորինս երկարաձգվի դադարի, հանգստի վիճակը:
Հիվանդության բուժումն անհատական մոտեցում է պահանջում` հիվանդության զարգացման ու կրկնության օրինաչափության հաշվառմամբ:
Այս դեպքում հիվանդության պատմությունն օգնում է բժշկին՝ ի հայտ բերելու օրինաչափությունը, կրկնությունը` կապված այս կամ այն գրգռող գործոնի հետ.վարակ, տարվա եղանակ, նյարդային գերլարում ու այլ պատճառներ:
Բժիշկ Ա.Վարդանյան
