տոնական — AraratNews http://old.araratnews.am Լուրեր հայաստանից Thu, 09 Jan 2020 05:54:28 +0000 hy-AM hourly 1 https://wordpress.org/?v=5.3.18 166712260 Եվս մեկ տոնական օր ընկերներիս հետ․ Սարո (տեսանյութ) http://old.araratnews.am/%d5%a5%d5%be%d5%bd-%d5%b4%d5%a5%d5%af-%d5%bf%d5%b8%d5%b6%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-%d6%85%d6%80-%d5%a8%d5%b6%d5%af%d5%a5%d6%80%d5%b6%d5%a5%d6%80%d5%ab%d5%bd-%d5%b0%d5%a5%d5%bf%e2%80%a4-%d5%bd%d5%a1/ Thu, 09 Jan 2020 05:54:18 +0000 http://old.araratnews.am/?p=861228 Երգիչ Սարոն տոնական տեսանյութ է հրապարակել Istargam-յան իր միկրոբլոգի էջում և գրել․

«Եվս մեկ տոնական օր ընկերներիս հետ»։

]]> 861228 Տոներին առնչվող լեզվական միավորների մասին http://old.araratnews.am/%d5%bf%d5%b8%d5%b6%d5%a5%d6%80%d5%ab%d5%b6-%d5%a1%d5%bc%d5%b6%d5%b9%d5%be%d5%b8%d5%b2-%d5%ac%d5%a5%d5%a6%d5%be%d5%a1%d5%af%d5%a1%d5%b6-%d5%b4%d5%ab%d5%a1%d5%be%d5%b8%d6%80%d5%b6%d5%a5%d6%80%d5%ab/ Wed, 25 Dec 2019 06:36:25 +0000 http://old.araratnews.am/?p=859162 Լեզվի կոմիտեն տոներին առնչվող լեզվական միավորների մասին հորդորակ է ներկայացրել.

«Ամանորին մի քանի օր է մնացել, և Լեզվի կոմիտեն ցանկանում է անդրադառնալ այս տոնին առնչվող լեզվական միավորներին:

Արևելահայերը այս տոնն անվանելիս գործածում են Նոր տարի և Ամանոր անունները, իսկ արևմտահայերը՝ հիմնականում Կաղանդ և Ամանոր, վերջին շրջանում՝ նաև Նոր տարի։

Նոր տարվա՝ Ամանորի կամ Կաղանդի տոնին արևելահայ երեխաները անձկությամբ սպասում են Ձմեռ պապին (պապիկին), իսկ արևմտահայ փոքրիկները՝ Կաղանդ պապուկին (պապային):

Ըստ մեծատառերի գործածության մասին կանոնի՝ տոների անունները գրվում են մեծատառով՝ Նոր տարի (առաջին բաղադրիչը), Կաղանդ և Ամանոր:

Ամանոր բառը կազմված է ամ (նշանակում է «տարի») և նոր արմատներից, որոնք միացել են ա հոդակապով: Ամ արմատով են կազմվել ամենամյա, ամավերջ, բազմամյա, տասնամյակ և բազմաթիվ այլ բառեր: Սխալվում են նրանք, ովքեր բառը օ-ով են գրում՝ կարծելով, թե արմատը օր-ն է, մինչդեռ արմատը նոր-ն է։ Բնականաբար, ճիշտ է Ո-ով գրությունը:

Իսկ Կաղանդ բառը փոխառվել է հունարենից (սա էլ իր հերթին վերցրել է լատիներենից):

Կարծիք կա, թե ճիշտ է Ամանորի ձևը, իսկ ամանորյա ածականը սխալ է: Ասենք, որ երկուսն էլ ճիշտ են, երկու ձևերն էլ հավասարապես կիրառելի են: Ամանորյա բառը սխալ համարողները նշում են, որ նորյա բառ առանձին չի գործածվում, ուստի ամանորյա չի կարող լինել: Այո՛, նորյա բառ չկա, բայց այս դեպքում –յա վերջածանցն միացել է ոչ թե նոր արմատին, այլ ամանոր բառին: Այդպես էլ չունենք ջրյա, բայց ունենք ստորջրյա, չունենք երկրյա, բայց ունենք ստորերկրյա և այլն:

Ուստի ճիշտ են թե՛ «Բոլոր երեխաները Ամանորի նվերներ ստացան» և թե՛ «Բոլոր երեխաները ամանորյա նվերներ ստացան»:

Նոր տարվա՝ Ամանորի կամ Կաղանդի տոնի անբաժան մասն է տոնածառը՝ եղևնին: Բայց եղևնին չպետք է շփոթել տոնածառի հետ: Տոնածառը զարդարված եղևնին է, բայց եղևնին դեռևս տոնածառ չէ. «Եղևնին անտառից եկավ տուն, զարդարվեց ու դարձավ տոնածառ»:

Ջերմորեն շնորհավորելով բոլորի Նոր տարին՝ Ամանորը՝ Կաղանդը՝

ՀՈՐԴՈՐՈՒՄ ԵՆՔ

հաշվի առնել մեր ամանորյա հիշեցումները.

1. Նոր տարի, Ամանոր և Կաղանդ բառերը նույն տոնի տարբեր անվանումներ են, գրվում են մեծատառով (Նոր տարի անվանման դեպքում՝ միայն առաջին բաղադրիչը).

2. նույն նշանակությունն ունեն Ձմեռ պապ / պապիկ և Կաղանդ պապուկ / պապա բառակապակցությունները. սրանց առաջին բաղադրիչները գրվում են մեծատառով.

3. Ամանորի և ամանորյա լեզվական միավորները հավասարապես ճիշտ են.

4. չպետք է նույնացնել եղևնին և տոնածառը»:

]]> 859162