Ուսումնասիրությունների արդյունքները ցույց են տվել, որ վահանաձև գեղձի ուռուցքների 5%-ը քացկեղային է:
Վերջին տարիներին ախտորոշման մեթոդների կատարելագործման շնորհիվ այժմ արդեն հնարավոր է հիվանդությունը հայտնաբերել վաղ փուլում ու արդյունավետ բուժում իրականացնել: Վահանաձև գեղձի քաղցկեղից մահացությունը շատ փոքր տոկոս է կազմում:
Ախտանշանները
Հաճախ վահանաձև գեղձի քաղցկեղի դեպքում բողոքներ գրեթե չեն լինում: Հիվանդն ինքնուրույն կարող է հայտնաբերել հանգույցը: Տվյալ հիվանդության դրսևորումներից է օրինակ պարանոցի ավշային հանգույցների աննշան մեծացումը: Հիվանդության զարգացման պարագայում ձայնի փոփոխություն կարող է լինել` կապված ուռուցքի մեծացման ու կոկորդի նյարդի լուրջ վնասման հետ: Ի դեպ, պարանոցի շրջանում ցավի առաջացումը վահանաձև գեղձի քաղցկեղի պարտադիր ախտանշան չէ: Որոշ դեպքերում այս հիվանդությունն ուղեկցվում է հորմոնալ փոփոխություններով:
Ախտորոշումը
Շոշափմամբ վահանաձև գեղձում հանգույց հայտնաբերելու դեպքում անհրաժեշտ է ուլտրաձայնային հետազոտություն անցնել: Բժիշկը մանրամասն նկարագրում է հայտնաբերված հանգույցի հիմնական բնութագրերը.չափսը, արյան հոսքը,տեղակայումը, պարանոցի շոշափվող ավշահանգույցների առկայությունը: Եթե հայտնաբերված հանգույցը 10 ու ավելի մմ է, ապա նշանակվում է ասպիրացիոն կենսահետազոտություն: Այսօր այդ մեթոդն ամենահավաստին է ախտորոշման տարբերակներից:
Պատճառները
Այսօր վահանաձև գեղձի քաղցկեղի առաջացման ամենահավանական պատճառ է համարվում իոնացնող ճառագայթումը: Անցած հարյուրամյակի կեսերին մասնագետներին հաջողվեց բացահայտել, որ ճառագայթման ոչ մեծ չափաբաժինները, որ կիրառվում են փոքր ու կրծքահասակ տարիքի երեխաների ուռուցքները բուժելու համար, վահանաձև գեղձի քաղցկեղառաջացման պատճառ կարող է դառնալ: Դա բացատրվում է այն հանգամանքով, որ փոքր տարիքի երեխաների մոտ այդ գեղձը ճառագայթմա ազդեցության իմաստով ավելի խոցելի է, քան մեծերինը: Իսկ մեկ այլ հավանական գործոն էլ համարվում է այն գեների մուտացիան, որոնք պատասխանատու են բջիջների տրոհման համար: Տիրոցիտի դեպքում (վահանաձև գեղձի բջիջների զարգացման խանգարում), սկսվում է դրանց անվերահսկելի տրոհումը: Ուռուցքի բջիջներն արագ ու շատ են տրոհվում, ավելանում քանակով, գեղձում մի հատված է ստեղծվում, որտեղ էլ հանգույց է ձևավորվում:
Որոշ հետազոտություններով ապացուցվել է, որ ուռուցք է գոյանում օրգանիզմում յոդի անբավարար քանակությունից:
Բուժումը
Վահանաձև գեղձի ուռուցքային հիվանդության հիմնական ու միակ բուժումը վիրահատությունն է, որի դեպքում ամբողջությամբ հեռացվում է գեղձը: Իսկ եթե մետաստազներ կան պարանոցի ավշային հանգույցներում, ապա հեռացվում են նաև դրանք: Բուժման ժամանակ կարևոր փուլ է համարվում ռադիոյոդաթերապիան, որի նպատակն է ամբողջությամբ քայքայել մետաստազն ու գեղձի հյուսվածքի մնացուկը:
Բուժման արդյունքը մեծապես կախված է հիվանդության հայտնաբերման, ուռուցքի տարատեսակից: Հիվանդության վաղ հայտնաբերումը հնարավորություն է տալիս այն վիրահատելու ավելի շուտ, քանի դեռ չի հասցրել գեղձի սահմաններից դուրս գալ:
